BAMENDA, Kameroen 2009 - Sister Jane, het oudste inwonende nichtje in het verhaal Machteloos, heeft alles wat het jongste inwonend nichtje moet doorstaan, eerder meegemaakt. Maar Jane is bijna zover om op haar zelf te gaan wonen; dit huis uit. Bijna klaar met haar opleiding tot zelfstandig naaister en dan een kamer of huisje ergens huren.
Als ze terug is van haar werk en opleiding, worden de opdrachten door de vrouw des huizes op haar afgevuurd. Maar ze durft wat meer weerwoord te geven. Zolang de man des huizes maar niet thuis is of ervan hoort. Haar reactie op het idee dat ze hetzelfde zou reageren op de man als op de vrouw, verraden dat ze zijn reactie vreest met reden.
Als je haar aan het lachen maakt, wat snel genoeg gebeurt, werkt dat zeer aanstekelijk. Een brok energie, en kracht van een sterke jonge vrouw, straalt haar gezicht en lichaamstaal uit. Ze is wat bedachtzamer dan de andere inwonenden, twee neven en een nichtje, maar zo makkelijk als die een dolletje met haar maken, maakt ze die ook met hen.
Tref haar in gedachten over haar verleden, haar toekomst of in gedachten waarover ze dan ook peinst – wie kan haar gedachten lezen? – en de vermoeidheid op haar gezicht heeft een uitstralende verlamming. Het gezicht laat zien dat het pijn kent.
Terug naar 2002, ze was toen een tiener. Na een bezoek aan het buitenhuis van de familie, in het geboortedorp Bali van de man des huizes, rijden we terug naar de stad. Onderweg kan Sister Jane even uit de auto stappen om haar moeder te begroeten.
(Kleine uitleg: Ze woont niet thuis bij haar eigen ouders maar bij rijkere familie. In ruil voor kost en inwoning moet ze meehelpen met het huishouden, in de ruimste begrip van het woord.)
Ze zit rechts achterin, op weg naar haar moeder probeert ze haar huilen te onderdrukken, dat lukt niet. Zodra ik de auto stil heb gezet, gooit ze de deur open en rent huilend van blijdschap op haar moeder af. Ik stap ook snel uit en loop achter haar aan, trek mijn kleding recht, om me netjes voor te gaan stellen.
Jane springt haar moeder om de nek. Knuffelen, vasthouden, huilen. De moeder laat het even gebeuren. Maar de emoties zijn niet wederzijds, zie ik. Ik houd me in, stop met naderen. De moeder trekt de armen van haar dochter uit de omhelzing los, pakt haar dochter vast aan de pols en duwt haar op afstand. Kijkt haar aan en vraagt: “Wat kom je doen?”. Een stilte volgt.
Auke.
Yorumlar