Hoog op de kast van onze bibliotheek in de fotostudio staat Mr. Machine. Een plastic speelgoedrobot uit 1978. Al jaren loert Laïla op de robot en vraagt ze regelmatig of ze er mee mag spelen.
Dat mag ze dan niet omdat ik bang ben dat het opwindmechanisme het begeeft door de combinatie van de ouderdom van de robot en het jeugdige enthousiasme van Laïla. Deze afgelopen kerstvakantie (2023/24) kreeg ze haar kans.
Mechanische robot fluit This Old Man
En of de tijd invloed heeft gehad. Bij een lichte aanraking van de witte tandwielen in de kop van de machine braken de tanden van tandwiel al af. Heel voorzichtig wond ik de veer van de robot een beetje op. Langzaam en met schokken kwam Mr. Machine in beweging. Fragiel floot het de melodie van This Old Man. Dit alles tot grote vreugde van Laïla.
Mijn opa en oma, Martin en Wanda Deelen, hadden ergens in of na 1978 Mr. Machine gekocht. Zowel het speelgoed als ik waren toen nog splinternieuw. Ik was in 1978 vier jaar oud en deze veiligere versie van Mr. Machine uit 1977, kwam in 1978 voor het eerst op de markt.
Toen de nu grote Jelle nog klein was
In 2007 was Jelle vijf jaar oud en heb ik hem gefotografeerd met Mr. Machine, die toen ongeveer 30 jaar oud was. Een foto heb ik geprint en ingelijst aan mijn opa en oma, zijn overgrootouders, cadeau gegeven voor hun verjaardag. In hun woning heeft het jaren in de gang aan de muur gehangen. Nu hangt de foto alweer jaren aan de muur in mijn huis. (Dat krijg je in het leven als het volgens bedoeling verloopt, men schuift steeds een generatie op.)
Grotere kleine zus
Nu is Laïla 7 jaar, Mr. Machine bijna 47 jaar oud en mag ik, later dit jaar, ontdekken waar Abraham de mosterd vandaan haalt. Op dezelfde manier heb ik het meisje gefotografeerd als het mannetje destijds. Nu nog een print maken, inlijsten en dan naast haar ‘kleine’ grote broer hangen.
Misschien dat ik in het in het geërfde fotoarchief van mijn opa en oma nog een foto terugvind van mijn broers en mij die met de robot spelen. Dat zal dan samen een mooi drieluik vormen.
Over speelgoedrobot Mr. Machine
De speelgoedrobot werd in de jaren zeventig van de vorige eeuw ontworpen door Marvin Grass en geproduceerd door Ideal Toy Corperation in de Verenigde Staten. Plastic was toen het innovatieve materiaal wat allemaal nieuwe mogelijkheden bood.
Het verhaal gaat dat Marvin’s vrouw klaagde dat haar man te veel doorwerkte, als een machine. En dat hem weer inspireerde tot het maken van de speelgoedrobot. De eerste versie uit 1977 kon men helemaal uit elkaar halen en weer in elkaar zetten.
Met de nieuwe versie uit 1978 kon dit niet meer. Kleine kinderen bleken de kleinste onderdelen nog eens in hun mond te stoppen en door te slikken. Wat niet heel erg gezond bleek te zijn.
